Antoni Kurzawa, Wawel i Wisła, 1878/2015

76,0 x 41,0cm - brąz patynowany sygn.: WISŁA-WAWEL 1878 | ANTONI KURZAWA 1842 - 1898 | 5/6

ODLEW | 2015 | T. ROSS

Twórczość Kurzawy była wysoko ceniona przez współczesnych mu - Stanisława Witkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, Leona Wyczółkowskiego i Xawerego Dunikowskiego, który powiedział o nim: "Z moich poprzedników tylko nieodżałowany, zmarnowany Kurzawa miał własny mocny temperament".

Samorodny talent wywodzacego się z ubogiej wiejskiej rodziny artysty, wielka twórcza pasja, przez którą łamał on tak artystyczne, jak i społeczne konwenanse, wreszcie - ogoromna wrażliwość - sprawiły, że Kurzawa zapisał się w dziejach sztuki z jednej strony jako symbol tragicznych losów niedocenionych artystów, z drugiej - jako jeden z najbardziej indywidualnych i twórczych rzeźbiarzy polskich XIX w.

"Kurzawa popełniał niekiedy błędy w modelunku szczegółów anatomicznych i draperii; wg Stanisława Witkiewicza były one nieistotne wobec oryginalności, siły wyrazu i "elektrycznej iskry" jego talentu, z jakimi kreował swoje dzieła" - pisał Michał Domański w nocie artysty zamieszczonej w Słowniku Artystów Polskich..." (T. IV, s. 392). Dalej zaś autor podkreśla, że Kurzawa był "obdarzony dużym zmysłem kompozycyjnym", zaś jako przykład wymienia m.in. kompozycję Wawel i Wisła.

Dzieło to należy do najbardziej znanych rzeźb Kurzawy. Powstało po jego powrocie do Krakowa z Paryża, gdzie w latach 1876-1877 artysta kształcił się w pracowni Henri Chapu. Wysoko je cenił Stanisław Wyspiański, stąd posiadał jego odlew w swojej pracowni. Było dla niego prawdopodobnie inspiracją dla postaci Kraka w drugim akcie "Legendy" (1897). Modele gipsowe omawianej kompozycji znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie (odlew z 1878 r.) oraz Muzeum Okręgowego w Sandomierzu (gips brązowiony - odlew z 1898 r.).

Oferowany brąz to piąty z sześciu odlewów, jakie został odlane w 2015 r. z oryginalnego, autorskiego gipsu. Rzeźba została wykonana przez Tomasza Rossa (ur. 1966), rzeźbiarza i odlewnika, absolwenta Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Antoniego Kenara w Zakopanem (1986) oraz warszawskiej Akademii.