Jerzy Duda Gracz, NARZECZONA, 1964

74,0 x 55,0cm - olej, płyta sygn. p.d.: Jerzy Duda-Gracz
sygn. na odwr. g.: „NARZECZONA“. olej.pł. 55 x 74 cm | Jerzy Duda-Gracz 1964 r.

Poniżej nalepka wystawowa Muzeum Etnograficznego w Krakowie [druk]: Wystawa Jerzego Dudy-Gracza | „JUDAIKI“ | EL MALEI RACHAMIM [w jęz. hebrajskim] | Muzeum Etnograficzne w Krakowie | 23.06.-26.08.2007 r. | Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie, po prawej pieczątka Fundacji Conspero.

Obraz wystawiany: 

– Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Wystawa Jerzego Dudy Gracza „Judaiki“, 23 VI – 26 VIII 2007 [w ramach 17. Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie];

– Preludium. Wrocławska kolekcja, Galeria Domu Aukcyjnego Agra-Art, Warszawa 28 I – 3 III 2023;

– Polskie lato. Duda Gracz u Tichauera, Tichauer Art Gallery, Tychy 1 VII – 24 IX 2023.

Obraz reprodukowany: 

– Jerzy Duda Gracz. Judaiki. Judaica, Fundacja Conspero, Kraków 2007, s. 10, il. barwna, poz. kat. 7;
– Preludium. Wrocławska kolekcja (katalog wystawy), Agra-Art, Warszawa  I 2023, s. 11, il. barwna, poz. kat. 1;
– Polskie lato. Duda Gracz u Tichauera, Tichauer Art Gallery, Tychy VI 2023, s. 13, il. barwna.

 

Obraz Narzeczona powstał we wczesnym okresie twórczości artysty, zafascynowanego wówczas tematyką żydowską. W latach 60., jako młody adept sztuki, utrzymywał bliskie kontakty z lokalną społecznością Żydów, poznawał jej obrzędy i obyczaje. W 1961 roku, jeszcze będąc uczniem liceum plastycznego, prowadził ćwiczenia z malarstwa i rysunku w zrzeszającym jej członków częstochowskim klubie. W latach 1962-1968 – czasie studiów na Wydziale Grafiki w katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie – kontynuował szkolenia dla młodzieży żydowskiej w Katowicach. Zainteresowanie kulturą i historią mojżeszowej mniejszości zaowocowało powstaniem serii linorytów Judaica (1965-1968) i Getto (1966-1969) oraz cyklem obrazów olejnych, również zatytułowanym Getto (1964-1966). Ich wystawa, będąca pierwszą w dorobku artysty, została pokazana w siedzibach Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Gliwicach, Katowicach i Warszawie. Prawdopodobnie znalazło się na niej także prezentowane na aukcji dzieło z Wrocławskiej kolekcji. Prezentujące smutną, rudowłosą piękność, jest portretem rozbudowanym o symbole typowe dla kultury judaizmu. Tajemnicę tożsamości kobiety artysta odkrył w jednej z obszernych wypowiedzi o filosemickim epizodzie w swojej twórczości:

Zakochałem się w dziewczynie, która miała na imię Lucyna Sara. Wiedzieliśmy, że nigdy nie będziemy mogli być razem. Jej rodzice byli wierni Literze Starego Testamentu, a moi Literze Nowego. Wszystko to zawaliło się w roku ‘68. Pamiętam te niekończące się odprowadzania na lotniska i dworce, to żegnanie się i obietnice spotkania w innej, lepszej Polsce. I chociaż podczas wojny nie uratowałem życia nikomu, moi uczniowie w Izraelu posadzili mi siedem drzewek „ku pamięci“. Dostałem nawet odpowiedni dokument potwierdzający ten fakt. Próbowałem namalować to miłosne niespełnienie, próbowałem namalować obrazy o nietolerancji, chciałem przedstawić ideę Żyda Wiecznego Tułacza przełożoną na język Polski lat 60. (cyt. za: Jerzy Duda Gracz. Obywatel polskiej prowincji, rozmowę przeprowadził E. Mazgal, „Gazeta Olsztyńska“, nr 79, 1995)

Duda Gracz podarował wielu przyjaciołom opuszczającym kraj obrazy, które stworzył ku pamięci nich samych i trudnej historii, która stała się ich udziałem. Po wielu latach czternaście z nich zostało zakupionych w Seattle do Wrocławskiej kolekcji, między innymi ten ofiarowany narzeczonej.

 

♣ do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczona opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite)

Jerzy Duda Gracz (Częstochowa 1941 - Łagów 2004)- malarz, rysownik, scenograf, pedagog. Dyplom w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Grafiki w Katowicach otrzymał w 1968. W latach 1976-82 był wykładowcą tej uczelni, następnie profesorem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Wykładał również w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie (1992-2001). 
Jego malarstwo charakteryzuje się wirtuozerią warsztatową i dbałością o szczegóły. Uprawiał sztukę w szeroko pojętej konwencji realistycznej z dominującą deformacją postaci i groteską. Tworzył świat o demaskatorskim charakterze, posługując się językiem publicystyki i alegorii. Jest autorem kilku większych realizacji m.in. plafonu „Przemienienia” w kościele w Toporowie (1995) oraz cykli „Golgota Jasnogórska“ w klasztorze OO Paulinów w Częstochowie (2000/2001). Artysta ma w swoim dorobku ponad 180 wystaw indywidualnych w kraju oraz za granicą (m.in. w Berlinie, Londynie, Paryżu, Moskwie, Rzymie, Wiedniu, Florencji, Düsseldorfie, Chicago, New Delhi, Monachium, Nowym Jorku i in.). Uczestniczył w około 300 wystawach ogólnopolskich i międzynarodowych prezentacjach sztuki polskiej. Reprezentował Polskę m.in. na XLI Biennale Sztuki w Wenecji w 1984, na XX i XXI Światowych Targach Sztuki w Kolonii w 1986 i 1987 oraz na EXPO ’92 w Sewilli. Obrazy Jerzego Dudy Gracza znajdują się w kolekcjach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku, w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius w Krakowie, Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, w zbiorach sztuki na Jasnej Górze w Częstochowie i w innych muzeach okręgowych i miejskich oraz w kolekcjach prywatnych, m.in. W. Ochmana i W. Fibaka; za granicą - w zbiorach Uffizi we Florencji, w Muzeum im. Puszkina w Moskwie, Muzeum Miejskim w Gandawie, w Fundacji „BAWAG“ w Wiedniu i Kolekcji Watykańskiej oraz w galeriach i kolekcjach Austrii, Belgii, Czech, Danii, Francji, Holandii, Izraela, Japonii, Kanady, Meksyku, Norwegii, Rosji, Szwecji, Szwajcarii, USA, Wenezueli, Wielkiej Brytanii, we Włoszech i na Węgrzech.