sygn. p.d.: J. Cybis
sygn. na odwr. na płótnie g.: JAN CYBIS KUŹNICA – ZATOKA II | 1966 r. | 65 x 81
Widok nadbałtyckiej zatoki w Kuźnicy wpisuje się w serię powstałych w ostatnim okresie twórczości obrazów przedstawiających nadmorskie miejscowości, które – najbardziej ceniony przedstawiciel nurtu polskiego koloryzmu – odwiedzał w czasie wakacyjnych wyjazdów. Szczególnie chętnie, oprócz tytułowej przystani, plenerowe notatki sporządzał w Orłowie, Ustce, czy Sopocie. Malowane „z natury“ akwarele, gwasze i rysunki, stawały się podstawą do tworzenia – już w zaciszu warszawskiej pracowni – dzieł olejnych. Na grupę tych wyjątkowych pejzaży zwrócił uwagę Tadeusz Dominik, wybitny uczeń artysty i autor poświęconej mu monografii: Szczególne miejsce, zwłaszcza w ostatnich latach zajmuje w malarstwie Cybisa tematyka morska. Morska – może za dużo powiedziane, są to raczej okruchy morza: plaże z koszami dla plażowiczów, łódki, nabrzeża, mola, ubogie zabudowania. Odkrył uroki małych portów z ich spokojną, senną egzystencją. Całe zgromadzone doświadczenie, zdobywane latami na martwych naturach i modelach, zaowocowało olśniewająco. [...] Nie czuje się w tych obrazach szumu fal, księżyc nie przegląda się w lustrzanej tafli wody, a jednak jest autentyczna atmosfera malowanych widoków. I cóż z tego, że czasami malował wodę kolorami, których śmiało można by użyć do odtworzenia skały. To jednak jest woda! W jednym z obrazów rysunek zmarszczeń wody podkreślił czarnymi krechami i znakomicie wywołał ich wrażenie. [...] Malował różne zatoczki z małymi łodziami w ciepłym świetle kończącego się dnia lub zastygłe w sinej wodzie – jak w ołowiu – łódki na tle pochmurnego nieba, lub pale wbite w piasek i wodę, jakby kroczące w stronę horyzontu – w głąb morza. Czasem będą to tylko trzy poziome plany – niebo, woda, plaża: jasne niebo z paroma obłoczkami, granatowografitowa woda (na wodzie białe, energiczne krechy – wietrzna pogoda) i szarawougrowy skraweczek lądu.
W prezentowanym obrazie spiritus movens ugrupowania kapistów, który – nigdy nie odszedł od bogatej faktury i „rozstrzygania płótna po malarsku“ – zdołał niezwykle lekko, jakby bez typowego dla swojego warsztatu „zmagania się“ z obrazem, oddać liryczny klimat niewielkiego kurortu.
♣ do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczona opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite)
Jan Cybis (Wróblin na Śląsku Opolskim 1897 - Warszawa 1972) rozpoczął studia malarskie w Akademii Sztuki i Przemysłu Artystycznego we Wrocławiu (1920-1921). Następnie kształcił się w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Józefa Pankiewicza. W 1924 wraz z grupą kolegów tworzących tzw. Komitet Paryski (w skrócie „KP”; stąd nazwa grupy „kapiści”) wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował naukę początkowo w kontakcie z Pankiewiczem, później samodzielnie. W 1930 wziął udział w pierwszej wystawie kapistów w paryskiej Galerie Zak, później we wspólnej wystawie w Genewie, a po powrocie do kraju w 1931 także w zbiorowej wystawie w Polskim Klubie Artystycznym w Warszawie. W 1932 miał pierwszą wystawę indywidualną w Krakowie. Był główną postacią grupy, propagatorem założeń wysuwających na naczelne miejsce zagadnienia koloru, który „był treścią i formą” jego malarstwa. Ostatnia wystawa w warszawskiej Zachęcie dała możliwość prześledzenia jego bardzo konsekwentnej drogi twórczej. Odrzucając wszelką anegdotę, tworzył obrazy malowane „z powodem plastycznym” – pejzaże, martwe natury, portrety. Był także tłumaczem i krytykiem sztuki, pisywał artykuły, m.in. do krakowskiego „Głosu Plastyków” , którego redaktorem naczelnym został w roku 1937. W roku 1946 został profesorem warszawskiej ASP, gdzie wykładał do 1968 (z przerwą 1951-1957). W 1955 wykładał też w PWSSP w Sopocie.
