Nędznicy łączą elementy powieści realistycznej z silnymi elementami
romantycznymi, ale także fragmentami o charakterze eseistycznym. Można
wręcz powiedzieć, że jest to synteza gatunków: powieści przygodowej,
obyczajowej, kryminału oraz umoralniającej „powieści o bohaterach”.
W
planach Wiktora Hugo utwór miał być panoramicznym obrazem całego
społeczeństwa francuskiego XIX wieku oraz wykładnią poglądów autora na
kwestie sprawiedliwego porządku społecznego, walki z nędzą i
wykluczeniem. Na kartach Nędzników, poprzez główne wątki fabularne oraz
liczne dygresje o charakterze filozoficznym i historycznym, Hugo
prezentuje swój program polityczny i społeczny, oparty na wierze w
możliwość pozytywnej przemiany każdego człowieka oraz w ciągły,
obejmujący wszystkie dziedziny życia postęp. Praca nad utworem trwała
blisko dwadzieścia lat, jego szczegółowa koncepcja ulegała w tym okresie
wielokrotnym zmianom i rozszerzeniom.
Akcja powieści rozpoczyna
się w 1815 w prowansalskim miasteczku Digne opisem życia prowadzonego
przez biskupa Myriel, zwanego przez mieszkańców diecezji Mile Widzianym
(fr. Bienvenu). Biskup ten dobrowolnie zrezygnował z mieszkania w
przeznaczonym dla siebie pałacu, oddając go na szpital. Dawał przykład
skromności i dobroci, wspierał dobroczynność.
Któregoś dnia w
miasteczku zjawił się wypuszczony z więzienia galernik Jean Valjean.
Jedyną osobą, która przyjęła go przychylnie, był biskup. Valjean ucieka
jednak w nocy, kradnąc srebrną zastawę stołową Myriela. Zostaje
zatrzymany przez policję i zawrócony, jednak biskup zapewnia, że sam
podarował mu srebra. Po odejściu policjantów stwierdza, że w ten sposób
wykupił duszę Valjeana od sił zła i oddał Bogu. Opuszczając Digne,
zszokowany minionymi wydarzeniami Valjean spotyka na gościńcu
nastoletniego kominiarza z Sabaudii i kradnie mu monetę 40 sous, po czym
pojmując swój błąd, woła „Jestem nędznikiem!” i postanawia zmienić
swoje życie.
4 tomy
Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1980
Format: 180 x 110 mm, 492, 474, 402, 394s.
Oprawa miękka, delikatne zagniecenia i wypłowienia grzbietów widoczne na zdjęciu, poza tym bez zastrzeżeń.